ترمیم و بازسازی ترمووود؛ چطور نمای قدیمی را احیا کنیم؟

ترمووود یکی از پرطرفدارترین متریال‌ها در نمای ساختمان‌هاست که به‌دلیل ظاهر طبیعی، دوام بالا و مقاومت در برابر شرایط جوی، مورد توجه معماران و سازندگان قرار گرفته است. این چوب فرآوری‌شده، هم در طراحی‌های مدرن و هم در نماهای کلاسیک کاربرد گسترده‌ای دارد و به دلیل رنگ و بافت خاص خود، جلوه‌ای گرم و دلنشین به ساختمان می‌بخشد.
با این حال، ترمووود نیز مانند هر متریال طبیعی دیگر، در برابر گذر زمان، نور مستقیم خورشید، رطوبت و آلودگی‌های محیطی آسیب‌پذیر است. تغییر رنگ، ترک‌خوردگی، تورم و حتی رشد کپک از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است در نمای ترمووود مشاهده شوند. در چنین شرایطی، به‌جای تعویض کامل، ترمیم و بازسازی ترمووود می‌تواند راه‌حلی هوشمندانه و اقتصادی باشد تا زیبایی و دوام نما حفظ شود.

چه زمانی ترمیم ترمووود ضروری است؟

یکی از اولین نشانه‌هایی که نشان می‌دهد نمای ترمووود نیاز به ترمیم دارد، تغییر رنگ آن است. رنگ طبیعی چوب با گذشت زمان ممکن است به خاکستری یا بی‌رنگ متمایل شود. همچنین، وجود ترک‌های سطحی، تورم یا بادکردگی، کپک یا قارچ، و پوسته‌پوسته شدن سطح نیز از جمله علائم هشداردهنده هستند. این نشانه‌ها اغلب در قسمت‌هایی از نما که بیشتر در معرض تابش مستقیم خورشید یا رطوبت هستند، بیشتر دیده می‌شوند.
عوامل محیطی نقش زیادی در فرسایش ترمووود دارند. باران‌های اسیدی، تابش طولانی‌مدت آفتاب و انباشت گردوغبار، همگی می‌توانند باعث آسیب‌پذیری چوب شوند. در این میان، لازم است تفاوت بین ترمیم سطحی (مانند روغن‌کاری مجدد) و بازسازی اساسی (شامل تعویض یا بتونه‌کاری بخش‌های معیوب) به‌خوبی درک شود تا اقدام مناسبی انجام گیرد.

مراحل احیای نمای ترمووود

احیای نمای ترمووود شامل مجموعه‌ای از اقدامات اصولی است که به بازیابی زیبایی، دوام و محافظت از چوب کمک می‌کند. این فرآیند با پاک‌سازی و آماده‌سازی سطح آغاز می‌شود، سپس با ترمیم آسیب‌ها و در نهایت با اعمال پوشش‌های محافظ ادامه می‌یابد. اجرای صحیح این مراحل می‌تواند عمر مفید نمای چوبی را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.

آماده‌سازی سطح برای ترمیم

قبل از شروع هرگونه عملیات ترمیم، آماده‌سازی سطح اهمیت زیادی دارد. در گام اول باید تمام سطح ترمووود از گردوغبار، آلودگی، چربی و کپک پاک‌سازی شود. استفاده از شوینده‌های مخصوص چوب که برای استفاده در فضای باز طراحی شده‌اند، به پاک‌سازی عمیق کمک می‌کند بدون اینکه به ساختار چوب آسیب بزند.
برای تمیز کردن نمای ترمووود، می‌توان از برس نرم، آب پرفشار یا دستگاه‌های خاص شست‌وشو استفاده کرد. این مرحله باید با دقت انجام شود تا سطح آماده‌ی پذیرش رنگ، روغن یا مواد محافظتی باشد و از باقی ماندن آلودگی‌ها در منافذ چوب جلوگیری شود.

ترمیم آسیب‌های سطحی و عمیق

پس از پاک‌سازی اولیه، مرحله سنباده‌زنی آغاز می‌شود. این کار به یکنواخت شدن سطح چوب کمک می‌کند و لایه‌های آسیب‌دیده سطحی را حذف می‌کند. برای این کار بهتر است از سنباده با زبری متوسط استفاده شود و کل سطح به‌صورت یکنواخت سابیده شود.
در صورت وجود ترک‌های عمیق یا شکاف‌ها، می‌توان از بتونه‌های مخصوص چوب یا رزین‌های مقاوم در برابر رطوبت استفاده کرد. اگر برخی از قطعات چوب به‌شدت آسیب دیده باشند و ترمیم آن‌ها ممکن نباشد، تعویض آن‌ها ضرورت دارد. در چنین مواردی باید نکات ایمنی و زیبایی‌شناسی (مانند تطابق رنگ و بافت قطعه جدید) رعایت شود.

احیای رنگ و محافظت از ترمووود

برای بازگرداندن رنگ و محافظت از ترمووود، استفاده از روغن‌ها، رنگ‌ها یا پوشش‌های محافظ مخصوص چوب‌های حرارت‌دیده توصیه می‌شود. این مواد، علاوه بر احیای رنگ، باعث مقاومت بیشتر چوب در برابر اشعه UV، رطوبت و تغییرات دما می‌شوند.
اجرای صحیح این مواد بسیار مهم است. باید با استفاده از قلم‌مو، پد مخصوص یا اسپری، روغن یا رنگ را در جهت بافت چوب اعمال کرد. معمولاً اجرای دو لایه با فاصله زمانی مناسب توصیه می‌شود تا چوب به‌خوبی مواد را جذب کند. برای ماندگاری بیشتر، تجدید روغن‌کاری هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک‌بار توصیه می‌شود، به‌ویژه در مناطق با تابش زیاد خورشید.

نکات مهم در نگهداری پس از ترمیم

پس از ترمیم نمای ترمووود، مراقبت مداوم از آن نقش مهمی در افزایش طول عمر چوب دارد. بررسی دوره‌ای (مثلاً هر فصل) برای مشاهده علائم خرابی یا تغییر رنگ، می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند. پاک‌سازی سطح از گردوغبار و برگ‌های خشک نیز توصیه می‌شود.
یکی از اشتباهات رایج کاربران، استفاده از شوینده‌های نامناسب یا غفلت از تجدید روغن‌کاری است. همچنین، باید از جمع شدن آب در نقاط خاص نما (مثلاً روی لبه‌ها یا کنج‌ها) جلوگیری شود تا از پوسیدگی چوب پیشگیری شود. مراقبت ساده اما منظم، مانع نیاز به ترمیم‌های اساسی و پرهزینه در آینده خواهد شد.

هزینه ترمیم و بازسازی ترمووود چقدر است؟

هزینه ترمیم ترمووود معمولاً بسیار کمتر از تعویض کامل نماست. ترمیم سطحی با روغن‌کاری و سنباده‌زنی هزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه دارد و از نظر اقتصادی برای بسیاری از مالکان به‌صرفه‌تر است.
هزینه نهایی ترمیم ترمووود به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله اندازه بخش آسیب‌دیده، میزان خرابی، نوع و کیفیت مصالح مورد استفاده، و این‌که بازسازی توسط خود فرد انجام می‌شود یا به نیروی متخصص سپرده می‌شود.

هرچند انجام کار توسط خود فرد می‌تواند از هزینه‌ها بکاهد، اما در صورت نداشتن تجربه کافی، ممکن است آسیب بیشتری به نما وارد شود. بنابراین در شرایط پیچیده، استفاده از مهارت و دانش یک متخصص انتخابی منطقی‌تر و ایمن‌تر خواهد بود.

سخن پایانی
ترمووود، با وجود زیبایی و دوام بالایش، در برابر عوامل محیطی دچار فرسایش می‌شود؛ اما با ترمیم و بازسازی اصولی می‌توان نمای چوبی را به‌صورت مؤثر احیا کرد. این فرآیند شامل پاک‌سازی، سنباده‌زنی، ترمیم ترک‌ها و اعمال پوشش محافظ است که اگر به‌درستی اجرا شود، عمر مفید و جذابیت ترمووود را افزایش می‌دهد.

همچنین، نگهداری منظم پس از ترمیم و انتخاب مواد مناسب، نقش مهمی در جلوگیری از خرابی‌های مجدد دارد. از نظر اقتصادی نیز، ترمیم راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه‌تر از تعویض کامل نماست، به‌ویژه زمانی که توسط افراد متخصص انجام شود.

شرکت جی پی وود، اولین تولید کننده چوب های عملیات حرارتی شده در ایران که در سال ۱۳۹۳ به همت تنی چند از جوانان متخصص و خوش فکر کشور در استان یزد پا به عرصه صنعت گذاشت.  با گذشت اندک زمانی از تولد خود توانست با ظرفیت اسمی ۲۰ هزار متر مربع از انواع محصولات ترمو شده نظیر ترمووود، به عنوان یکی از موفق ترین و خوش نام ترین شرکت های فعال در این زمینه در میان صاحب نظران این صنعت شناخته می شود.

سؤالات متداول

• آیا می‌توان ترمووود آسیب‌دیده را به رنگ اولیه بازگرداند؟ 

بله، با انجام سنباده‌زنی دقیق و استفاده از روغن یا رنگ مناسب، می‌توان تا حد زیادی رنگ اولیه ترمووود را بازگرداند. هرچه ترمیم زودتر انجام شود، نتیجه نهایی بهتر خواهد بود.

• بهترین زمان سال برای ترمیم ترمووود چه فصلی است؟ 

فصل‌های خشک و معتدل مانند بهار یا اوایل پاییز بهترین زمان برای ترمیم ترمووود هستند. در این زمان‌ها، رطوبت هوا کمتر است و اجرای مواد محافظتی نتیجه بهتری دارد.

• ترمووود قدیمی چه تفاوتی با ترمووود جدید دارد از نظر کیفیت و دوام؟

 ترمووود جدید معمولاً یکنواخت‌تر و از نظر رنگ و دوام استانداردتر است، اما اگر ترمووود قدیمی به‌درستی نگهداری شده باشد، همچنان از دوام و زیبایی مناسبی برخوردار است.

• آیا ترمیم باعث کاهش عمر مفید چوب می‌شود؟ 

خیر، اگر ترمیم با روش‌های صحیح انجام شود، نه‌تنها عمر چوب را کاهش نمی‌دهد بلکه به افزایش دوام و پایداری آن کمک خواهد کرد.